Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), banknotların basımından dolaşıma girişine kadar geçen süreci detaylarıyla paylaştı. 20, 50, 100 ve 200 TL’lik kâğıt paraların arkasında yürütülen titiz ve güvenlik odaklı aşamalar, kamuoyuyla ilk kez bu kadar şeffaf biçimde açıklandı. Cüzdanında bu banknotlardan bulunan milyonlarca vatandaş için paranın nasıl üretildiği, hangi güvenlik katmanlarının kullanıldığı ve sahteciliğe karşı nasıl korunduğu artık daha anlaşılır hale geldi.
Gizli Aşamalarla Korunan Üretim Süreci
Banknotların basımı, Merkez Bankası’na bağlı Banknot Matbaası’nda gerçekleştiriliyor. Üretim süreci çok sayıda güvenlik önlemiyle çevrelenmiş durumda. İşte açıklanan bazı önemli aşamalar:
- Kağıt Temini: Banknot kâğıtları özel suya dayanıklı, pamuk lifinden oluşan malzeme ile yurt içinden veya Avrupa merkezli lisanslı üreticilerden temin ediliyor.
- Güvenlik İplikleri: Her banknot, değerine göre farklı özellikte metalik veya holografik güvenlik iplikleri içeriyor.
- Filigran ve Mikro Yazı: Paranın iç kısmında çıplak gözle zor görülebilen mikro yazılar ve özel filigranlar yer alıyor.
- Görme Engelliler İçin Kabartma: Her kupür, üzerinde hissedilebilen özel kabartmalarla görme engelli bireyler için ayırt edilebilir hale getiriliyor.
Dolaşıma Giriş ve İzlenebilirlik
Banknotlar, basım sürecinden sonra Merkez Bankası’nın ana kasalarına gönderiliyor ve buradan ticari bankalara sevk ediliyor. Her para, seri numarası ve kupür bazında dijital olarak kayıt altına alınıyor. Bu sayede piyasaya sürülen her bir banknotun hareketi izlenebiliyor ve gerektiğinde geri çağırma veya toplama işlemleri yapılabiliyor.
Ayrıca bozuk, yıpranmış veya sahte şüphesi olan paralar, yine Merkez Bankası’nın belirlediği protokol kapsamında analiz edilerek piyasadan çekiliyor.
Yeni Banknot Basımı İçin Planlama Süreci
Merkez Bankası, her yıl piyasadaki para ihtiyacını analiz ederek ne kadar yeni banknota ihtiyaç olduğunu belirliyor. Bu analizlerde:
- Enflasyon oranı
- Para dolaşım hızı
- Nakit çekim alışkanlıkları
- Turizm ve mevsimsel etkiler
gibi veriler dikkate alınıyor. 2025 yılı için 200 TL’lik banknotlara olan talebin artmasıyla birlikte bu kupürde yeni basımın artırılacağı öngörülüyor.
Sahteciliğe Karşı Yeni Önlemler
Son yıllarda artan sahte para girişimlerine karşı Merkez Bankası, banknotlara entegre edilen güvenlik katmanlarını her dönem güncelliyor. Özellikle 100 ve 200 TL’lik kâğıt paralarda:
- Renk değiştiren hologramlar
- UV ışıkta parlayan özel işaretler
- Özel baskı teknikleriyle yapılmış gölgeli desenler
kullanılıyor. Vatandaşların sahte parayı anlaması için paranın “gör, dokun, kontrol et” prensibiyle incelenmesi öneriliyor.
Cüzdanındaki Paraya Daha Farklı Bakmaya Hazır Olun
Günlük hayatta cebimizde taşıdığımız 20, 50, 100 ve 200 TL’lik banknotlar, sadece bir ödeme aracı değil, aynı zamanda yüksek güvenlik teknolojisiyle donatılmış özel üretimlerdir. Merkez Bankası’nın yaptığı şeffaf bilgilendirme, hem sahteciliğe karşı toplumsal bilinci artırmayı hem de vatandaşların para hakkındaki farkındalığını geliştirmeyi amaçlıyor.
Artık her banknot, yalnızca bir kâğıt parçası değil; ardında onlarca aşama, mühendislik ve güvenlik disipliniyle şekillenmiş bir ürün olarak karşımızda duruyor.
